W 1989 roku na fali europejskiej Jesieni Ludów stała się demokratyczna. Cztery lata później formalnie rozpadła na dwa niezależne państwa: Czechy i Słowację. Narodziła się po I wojnie światowej, by w 1938 roku wejść w orbitę wpływów III Rzeszy jako podległy jej Protektorat Czech i Moraw. Wówczas wydzieliła się satelicka względem Niemiec Słowacja. Po wyzwoleniu przez Armię Czerwoną nowa Czechosłowacja […]
Gospodarka realnego socjalizmu rodziła wiele tworów, które w świecie wolnego rynku nie miałyby racji bytu. Jednym z nich był eksport wewnętrzny. Nierozerwalnie łączą się z jego istnieniem bony towarowe PeKaO. Chyba każdy dorastający w czasach Polski Ludowej musiał mieć z nimi styczność chociaż raz. Dziwny to kraj, który do oficjalnego języka gospodarki włącza określenie będące błędne językowo – wszakże „eksport […]
Czasami napad na bank jest tak zuchwały, że narasta wokół niego masa tajemnic działających na wyobraźnię mas. Dzieje się tak zwłaszcza, gdy sprawcy nie zostają (podobno) złapani, a łup odnaleziony. Jednym z takich skoków była kradzież zawartości skrytek depozytowych z placówki Lloyds Bank przy londyńskiej Baker Street. Gdyby Sherlock Holmes istniał naprawdę i żył Wielkiej Brytanii anno domini 1971, może […]
Banki, a raczej zdeponowane w nich pieniądze, od zawsze przyciągały wszelkiej maści kryminalistów żądnych zdobycia „łatwej forsy”. Wydarzenia, do których doszło w Anglii w 1963 roku pokazują, że nie zawsze trzeba napadać na bank, aby zgarnąć milionowy łup. Oto historia „Wielkiego napadu na pociąg”, zwanego też „napadem stulecia”. Jest wczesny poranek 8 sierpnia 1963 roku. Dochodzi godzina 3 nad ranem. […]
W poprzednim odcinku „Finansów z lamusa”, w którym przybliżaliśmy Wam dzieje franka szwajcarskiego, stwierdziliśmy, że waluta ta może poszczycić się pięknymi wizualnie banknotami, bez wątpienia jednymi z najbardziej wyjątkowych na świecie. Dziś zajrzymy na drugą stronę barykady. Przedstawiamy nasz wybór pięciu najdziwniejszych wzorów pieniądza papierowego, którym płacono lub płaci się nadal w różnych zakątkach globu. Zanim przejdziemy do listy, kilka […]
Dzisiejszy odcinek „Finansów z lamusa” poświęcimy najważniejszemu bohaterowi ostatnich dni. Frank szwajcarski, a konkretnie jego wysoki kurs, wywołał zaniepokojenie wśród kredytobiorców, lawinę komentarzy pośród ekonomistów i licytację polityków na pomysły rozwiązania problemu „frankowiczów”. A co naprawdę wiemy o franku? Poza tym, że jest szwajcarską walutą, rzecz jasna? Zacznijmy od sprawy zasadniczej: nazwy. Otóż w Szwajcarii obowiązują cztery języki urzędowe: niemiecki, […]
Chociaż pieniądzem zwanym złotym mieszkańcy ziem polskich płacili już w XVII wieku, to jako waluta odrodzonej Polski zadebiutował dopiero w kwietniu 1924 roku. Mało znanym faktem jest, że niewiele brakowało, a dziś płacilibyśmy pieniądzem o zupełnie innej nazwie. Ponoć jej pomysłodawcą był sam Józef Piłsudski. Po odzyskaniu niepodległości 11 listopada 1918 roku Polska była nie tylko państwem, gdzie obowiązywały trzy […]
Dzisiejszy odcinek „Finansów z lamusa” inauguruje nowy minicykl artykułów. Co pewien czas przedstawimy Wam waluty, którymi płacono w państwach już obecnie nieistniejących. Na początek wyruszymy niedaleko, bo za naszą zachodnią granicę – do Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Niemieckie państwo robotników i chłopów powstało oficjalnie w 1949 roku i trwało do roku 1990, gdy jego istnienie zakończyło zjednoczenie Niemiec. NRD zajmowało wschodni […]
Jutro przypada rocznica wydarzenia, które przez lata uległo zapomnieniu i żyje wyłącznie w pamięci historyków ekonomii, ale jego reperkusje odbiły się głośnym echem w ostatnich latach istnienia I Rzeczypospolitej. 25 marca 1793 roku rozpoczął się kryzys bankowy Polsce. Początek lat 90. XVIII wieku był okresem burzliwym w chylącej się ku upadkowi Rzeczpospolitej Obojga Narodów, chociaż jeszcze tylko nieliczni dopuszczali do […]
Jej przebieg tak mocno odcisnął się w zbiorowej pamięci Polaków, że gdy w latach 90. zapowiedziano denominację złotego, wielu starszych obywateli zareagowało z przestrachem. Przygotowano ją w tajemnicy tak ścisłej, że zaskoczyła nawet posłów PZPR. Miała dać ludowi pracującemu miast i wsi „wysokowartościową” walutę, a pozbawiła społeczeństwo 2/3 oszczędności. Taka była reforma walutowa z października 1950 roku. Mija szósty rok […]
Do tej pory opisywaliśmy napady na banki, których sprawcy byli pomysłowi i zuchwali, ale nie szafowali ludzkim życiem. Skok na jeden z warszawskich banków w 1964 roku to przykład przestępstwa, którego sprawcy przekroczyli tę cienką granicę. Centralny Dom Handlowy w Warszawie był zakupowym eldorado stolicy. Nowoczesny, z wielkimi oknami, kusił nie tylko pełnymi półkami, ale też luksusami, których próżno było […]
„Siekiera, motyka, piłka, gwóźdź – masz górala i mnie puść” – słowa popularnej piosenki zawierają czytelne odniesienie do panującej w okupowanej Polsce korupcji. Wspomniany „góral” to potoczna nazwa banknotu o nominale 500 zł, który drukowały niemieckie władze. Za wprowadzenie ich do obiegu odpowiadał Feliks Młynarski, jeden z czołowych polskich ekonomistów okresu międzywojennego. Nazistom „pomagał” za wiedzą i zgodą rządu londyńskiego […]